De vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, de UNHCR, heeft maandag bekendgemaakt dat er in 2008 ongeveer 276.700 Afghanen die op de vlucht waren via het vrijwillige terugkeerprogramma naar huis zijn teruggekeerd.
De grote vraag is echter: “Was het allemaal wel zo “vrijwillig”, of kwam het ook voort uit pure noodzaak?” En wat voor toekomst hebben de mensen in Afghanistan? De Verenigde Naties klinken echter enthousiast.
Ewen MacLeod, de vertegenwoordiger van de Hoge Commissaris voor Vluchtelingen in Afghanistan, zei tijdens een persconferentie in Kabul dat 99 procent naar huis ging vanuit Pakistan. De andere 1 procent kwam terug uit Iran.
MacLeod schreef de terugkeer toe aan drie belangrijke factoren: de hoge prijzen van voedsel en brandstof die een sterke invloed hebben op de Pakistaanse economie, de sluiting van het grote vluchtelingenkamp Jalozai in de Pakistaanse Noordwest Grensprovincie en de verandering in de veiligheidssituatie in Pakistan.
Het grootste deel van de vluchtelingen uit Afghanistan woont in de North West Frontier Province (NWFP) in Pakistan en daar is de veiligheid ernstig verslechterd.
MacLeod zei dat er sinds 2002 5 miljoen mensen zijn teruggegaan naar Afghanistan. Daarvan werden er ongeveer 4,3 miljoen ondersteund door de UNHCR.
De vluchtelingenbehartiger zei dat een toename van de bevolking met een dergelijke hoeveelheid repatrianten niet moet worden onderschat.
“Zelfs voor een westers geïndustrialiseerd land zou dit een enorme uitdaging betekening, en we kennen geen voorbeelden uit de recente geschiedenis van welk land dan ook dat zoveel mensen heeft opgenomen in zo’n korte tijd, “ aldus MacLeod.
Hij noemde “de solidariteit van de Afghaanse bevolking om deze enorme aantallen weer op te nemen in de samenleving opmerkelijk en ongekend. Daar zijn geen andere voorbeelden van”.
MacLeod zei dat het duidelijk is dat de mensen die terugkeren het niet makkelijk hebben. Ze worden met veel problemen geconfronteerd, “zoals een tekort aan banen, onderdak en primaire dienstenverlening zoals gezondheidszorg en onderwijs”.
“Om voldoende banen te creëren moet de economie sneller groeien zodat de arbeidsmarkt groter wordt,” zo stelde MacLeod.
Het terugkeerprogramma voor Afghanistan ligt ni in de komende wintermaanden stil en wordt in maart voortgezet.
Volgens de UNHCR leven er nu nog 2,8 miljoen Afghaanse vluchtelingen in Pakistan en Iran.
Vorig jaar keerden er 370.000 mensen terug nar Afghanistan.
Op 19 november staat er een conferentie in Kabul gepland die wordt georganiseerd door de Afghaanse overheid en de UNHCR over de verdere ontwikkeling van terugkeer en reïntegratie.
Deskundigen maakten eerder bekend dat de Verenigde Staten Pakistan onder druk zetten om Afghanen terug te sturen, zodat ze niet kunnen worden gerekruteerd door de Taliban. Dat zou ook een van de redenen zijn geweest om het Jalozai-kamp te sluiten.
De vluchtelingen keren bovendien terug in een land waar de veiligheidssituatie jaar in jaar uit aan het verslechteren is en waar 9 miljoen mensen bedreigd worden met de hongerdood.
De vraag is ook of het allemaal wel zo “vrijwillig” is gebeurd, gezien de drie oorzaken van de terugkeer die MacLeod noemt, en of het dus niet gewoon een vluchtelingenstroom genoemd kan worden terug naar Afghanistan?
Zie ook
360.000 Vluchtelingen naar huis in 2007
Afghan returnee numbers this year top 276,000 – UN refugee agency
